Од 17 до 18 јуни во Атина, во организација на Фондацијата Заев – Едно општество за сите и Институтот Алексис Ципрас се одржа Меѓународната конференција за мир и одржлив развој по повод 6 години од потпишувањето на Преспанскиот договор.

На конференцијата, која за медиумските известувачи и за учесниците и присутните на конференцијата, претставуваше своевиден глобален форум за актуелниот безбедносен миг во кој се наоѓа светот, покрај организаторите на конференцијата, поранешните премиери на Северна Македонија и Грција Зоран Заев и Алексис Ципрас, учествуваа и со своето присуство му дадоа до значење и претседателката на Грција Катерина Сакеларопулу, поранешните претседатели на Грција и на Франција Прокопис Павлопулос и Франсоа Оланд, премиерот на Србија Милош Вучевиќ и поранешниот премиер на Грција Џорџ Папандреу, како и поранешниот премиер на Шведска и актуелен претседател на Партијата на социјалистите и демократите (ПЕС) Стефан Лефвен.

Агендата на конференцијата меѓу гостите на највисоко ниво ги вклучи и генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш, четворица европски комесари, меѓу кои и Јоханес Хан, на специјалниот претставник на ЕУ за дијалогот Белград-Приштина, Мирослав Лајчак, поранешниот претседател на ЕП Мартин Шолц, на поранешниот шеф на грчката дипломатија Никос Коѕијас, како и на градоначалниците на Атина и Истанбул.

Меѓународната конференција за мир и одржлив развој во Атина собра над 40-тина водечки владини претставници, актуелни и поранешни министри за надворешни работи, шефови на меѓународни организации, како и претставници на партии од централно левичарски, левичарски партии со демократско прогресивна ориентација.

Од нашата земја, од Северна Македонија, на конференцијата, покрај учеството на поранешниот премиер и претседател на Фондацијата Заев – Едно општество за сите Зоран Заев, учествуваа и поранешниот премиер Владо Бучковски, поранешниот министер за надворешни работи и поранешен вицепремиер Никола Димитров, Венко Филипче како претставник на „Фондацијата Заев“ и Илина Мангова од Меѓународниот републикански институт во Северна Македонија.

Иднината на Европа по европските избори, интегративниот процес на Западен Балкан, геополитичките случувања во Источен Медитеран, мирното решавање на споровите, справувањето со климатската криза, но и во европските економски случувања, беа темите на кои се дебатираше на дводневната Меѓународната конференција за мир и одржлив развој.

Посебно место на конференцијата имаше Преспанскиот договор и по тој повод Зоран Заев и Алексис Ципрас му ја врачија Наградата за мир – Преспа, на амбасадорот Метју Нимиц, како прв добитник на ова признание кое Институт Алексис Ципрас и  Фондацијата Заев најавија дека традиционално ќе се доделува секоја година на денот кога се одбележува договорот од Преспа.

На церемонијата на врачувањето на награда беше емитувана и видео пораката на генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш. Во својата порака Гутереш истакна дека „пред шест години луѓето на Грција и Северна Македонија предводени од нивните премиери Алексис Ципрас и Зоран Заев се собраа за да помогнат во отстранувањето на долгогодишната пречка за иднината на мир и стабилен развој“.

„Договорот од Преспа е доказ за моќта на дипломатијата, дијалогот и компромисите. Сакам да му оддадам признание на посветеноста на мојот личен пратеник во тоа време Метју Нимиц. Договорот не само што го решава спорот за името, туку отвора потенцијал за нови можности за потреба од размена на контролори и регионални партнерства“, нагласи Гутереш.

Гутереш уште додаде дека сите на кои се однесува Преспанскиот договор треба да најдат начин да ги почитуваат начелата што доведоа до ова витално достигнување со градење на атмосфера на доверба и меѓусебно разбирање.

Амбасадорот Нимиц се заблагодари за наградата и рече дека таа треба да ја сподели со сите кои му даваа поддршка да остане посветен на процесот. Тој им се заблагодари на генералните секретари на ОН што имаа доверба во него, како и на многу други дипломати и амбасадори кои го помагаа процесот.

„Посебна благодарност заслужуваат народите на двете земји кои го прифатија и ратификуваа решението од Преспа. Преспанскиот договор е сериозен договор за двете земји, за регионот и пошироко. Тој е  компромис. Тешко се доаѓа и се дојде до него, но сите големи договори се компромиси. Но замислете каков би бил животот без тие договори и компромиси. Затоа мојата порака е: Почитувајте го договорот, немојте да живеете во илузии, живееме во опасни времиња и ги повикувам сите да го следат и имплементират целосно“, порача Метју Нимиц на церемонијата на врачувањето на Наградата за мир Преспа што му ја доделија Алексис Ципрас и Зоран Заев.

На дводневната конференција со низа панел дискусии, на една од нив Заев и Ципрас одговараа на прашања поврзани со Преспанскиот договор ставени во рамката „Преговорите кои доведоа до Договорот и неговото спроведување шест години подоцна. Дали Договорот од Преспа е модел за мирно решавање на споровите?“.

На оваа сесија се надоврза сесијата посветена на темата „Пристапната перспектива на Западен Балкан и неговото значење за иднината на Европа. Дали сме во период на стагнација или градење нов моментум?“.

Вториот ден на конференцијата започна со дебатата посветена на „Геополитичките случувања и улогата на меѓународните организации во управувањето со кризи и обезбедувањето мир“ и на климатските промени за кои се дебатираше на сесијата со наслов „Климатска криза и одржлив раст. Како може да се решат предизвиците поврзани со правичната транзиција кон зелената агенда?“

Како неизбежен интерес на Меѓународната конференција за мир и одржлив развој организаторите ја вклучија и темата „Европа и подемот на екстремно десничарските и националистичките сили. Кои политики можат да помогнат да се соочиме со нив?“.

Со дебатата на тема „Иднината на Европа“, заврши дводневната Меѓународна конференција за мир и одржлив развој, што по повод 6 годишнината од Преспанскиот договор, ја организираа Институтот Алексис Ципрас и Фондацијата Заев-Едно општество за сите.

На оваа завршна сесија во атинскиот конзерваториум, каде што се одржа конференцијата, присуствуваше и претседателката на Грција Катерина Сакеларопулу, која ги проследи настапите на поранешниот претседател на Франција, Франсоа Оланд, претседателот на Партијата на европските социјалисти и поранешниот премиер на Шведска Стефан Лефвен, заменичката претседателка на Владата на Шпанија Јоланда Диаз, како и поранешните премиери и креатори на Преспанскиот договор Алексис Ципрас и Зоран Заев.

На оваа завршна сесија Зоран Заев истакна дека е „уверен дека пораките на сите учесници на конференција наидоа и ќе бидат препознаени како важни насоки и препораки во ова време на големи предизвици за прогресивните општества и поединци. За време на овие два дена на конференцијата видовме плејада на слободоумни и личности со визија кои ги испратија своите пораки и размислувања затоа што не сакаат да останат неми посматрачи на загрижувачките процеси околу нас“.

Алексис Ципрас во своето обраќање на оваа завршна сесија рече дека конференцијата после 6 години од договорот е исклучително важна, не само како годишнина на Преспанскиот договор, туку и како важен политички настан со поглед кон иднината.

„Конференцијата ги промовираше прогресивните сили. Со повеќе од 40 учесници од сите страни на светот, оваа конференција беше Светски форум на прогресивните сили кои се подготвени да се соочат со предизвиците што се пред нас. Што се однесува до Балканот, сите учесници на конференцијата рекоа дека Препнаскиот договор е договор за иднината на регионот и за Европа и дека ЕУ мора да ги препознае политичките процеси на Западен Балкан и да ги пресретне со соодветни политики, за да не се случи да се вратиме на состојбата од пред Преспанскиот договор кога регионот беше ‘’нерегулирана област’’ за влијание на трети страни“, нагласи Ципрас. Договорор од Преспа е модел за надминување на отворените прашања затоа што е изграден на меѓународното право и им се спротивстави на националистичките наративи, рече Ципрас.

Со Меѓународната конференција, која како прва е во организирана во соработка со Фондацијата Заев – Едно општество за сите, Институтот Алексис Ципрас најавува низа настани и иницијативи во следниот период со цел да започне поширок јавен дијалог за иднината на Грција и Европа.